โลกของคนไร้บ้าน (2560; พิมพ์ครั้งที่ 3 ปรับปรุงแก้ไข)
บุญเลิศ วิเศษปรีชา
จัดพิมพ์โดย สำนักพิมพ์ฟ้าเดียวกัน

พี่ศรี เป็นคนไร้บ้านที่ผมสนิทด้วยมากที่สุดคนหนึ่ง ช่วงที่ผมเก็บข้อมูลเพื่อเขียนทำวิทยานิพนธ์ปริญญาโท สาขามานุษยวิทยา ที่สนามหลวง ระหว่างปี 2544-2546 วันหนึ่งในกลางเดือนตุลาคม 2559 ผมมาเดินที่สนามหลวง ช่วงที่ผู้คนมากมายหลั่งใหลกันมาทั่วทุกสารทิศเพื่อแสดงความไว้อาลัยแด่การเสด็จสวรรคตของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช ผมตั้งใจมาเดินสนามหลวง เผื่อว่าจะพบคนไร้บ้านที่ผมเคยรู้จักบ้าง เพราะคนไร้บ้านมักจะมางานเช่นนี้ งานที่มีแจกอาหารฟรี ส่วนคนอื่นๆ อย่างพี่ศรี ที่ไม่ได้สนใจเรื่องอาหารฟรีมากนัก ก็อาจมาที่นี่เพื่อมาขายพลาสติกปูนั่ง

“นี่บุญเลิศ เรียนจบปริญญาโท แล้วสินะ… เฮ้ย ไม่ใช่สิ ต้องเรียกว่าจบปริญญาเอกสินะ นี่เราไม่ได้เจอกันตั้งหลายปี” พี่ศรีพูดรำพึงรำพันต่อไปว่า ผมกับแกไม่ได้เจอกันหลายปี อะไรต่อมิอะไร ก็เปลี่ยนแปลงไปมาก แกพูดถึงผัวแกที่เลิกกันนานแล้วไปได้เมียใหม่ ส่วนแกก็ยังกัดฟัน ขายพลาสติกปูนั่ง หาเงินจ่ายค่าเช่าห้องเอง แกไม่ได้เป็นคนไร้บ้าน ไม่ได้เป็น “ผี” เที่ยวตระเวนหากินฟรีรับแจกข้าวเหมือนคนอื่นๆ ส่วนลูกชายแกที่สนิทกับผมสมัยยังตัวเล็ก เดี๋ยวนี้ก็เป็นวัยยรุ่นเต็มตัว ไม่ได้เรียน ไม่ได้ตามแม่ แล้วก็หากินอยู่แถววงเวียนใหญ่

จากนั้นพี่ศรีก็วกมาถามผม “บุญเลิศล่ะ เป็นยังไงบ้าง ตอนนี้สบายแล้วสิ เรียนจบดอกเตอร์แล้ว ทำงานสบาย เงินเดือนเท่าไหร่แล้วล่ะ เป็นหมื่นมั้ย” พี่ศรีถาม แต่ยังไม่ทันที่ผมได้ตอบ แกก็พูดของแกคนเดียวต่อไป “โอ๊ยไม่ใช่สิ อย่างบุญเลิศ จบดอกเตอร์แล้ว เงินเดือนต้องไม่ใช่หมื่นเดียวแล้ว ต้องมากกว่าหมื่นสิ ใช่มั้ย โอ้โฮ สบายเลยนะ บุญเลิศ ไม่ต้องตากแดดเดินขายกระดาษ เหมือนพี่”

คำทักทายเชิงรำพึงรำพันข้างต้นของพี่ศรี บ่งบอกอะไรหลายอย่างที่ผม ในฐานะผู้ศึกษาและผู้เขียนหนังสือเล่มนี้ ขอถือโอกาสหยิบยกบางประเด็นมาสนทนาและบอกกล่าวกับผู้อ่านที่จะอ่านหนังสือเล่มนี้ในการพิมพ์ครั้งที่สาม…

อ่าน “คำนำผู้เขียน” ฉบับเต็ม และ “บทกล่าวนำ” โดย ศ.ดร.นิธิ เอียวศรีวงศ์​ ได้จากเว็บไซต์ของสำนักพิมพ์ฟ้าเดียวกัน

อ่าน “บุญเลิศ วิเศษปรีชา กับการเดินทางสู่โลกของคนไร้บ้าน” บทสัมภาษณ์จากคอลัมน์ “บุคคลในข่าว: บุญเลิศ วิเศษปรีชา กับการเดินทางสู่โลกของคนไร้บ้าน” โดย วิรพา อังกูรทัศนียรัตน์ นิตยสารสารคดี ได้ที่นี่