สถาบันคลุมสมอง:
กายวิภาคการเมืองของทีดีอาร์ไอ
เอกสิทธิ์ หนุนภักดี
จัดพิมพ์โดย สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ (2563)
สั่งซื้อออนไลน์ได้ ที่นี่

อำนาจ การเมือง และวาทกรรม

อำนาจเป็นสิ่งที่อยู่ในทุกอณูของความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์และเป็นเงื่อนไขกำหนดตำแหน่งแห่งที่ของบุคคล

อำนาจเป็นของจริง แต่ไม่จำเป็นต้องถูกสังเกตหรือเห็นได้เพราะอำนาจทำงานทั้งในรูปแบบที่รับรู้ได้และในรูปแบบที่พ้นจากการรับรู้ อำนาจที่ทรงพลังมักเป็นอำนาจที่พ้นจากการรับรู้

ปฏิบัติการของอำนาจที่ไม่ถูกมองว่าเป็นการเมืองหรือพ้นจากการเมืองคืออำนาจที่พ้นจากการรับรู้ อำนาจพ้นจากการรับรู้ได้ด้วยการคลุมโดยสิ่งอื่น สิ่งที่สามารถคลุมอำนาจไม่ให้เป็นที่รับรู้ได้มีหลายสิ่งซึ่งล้วนแต่เป็นของที่อำนาจสร้างขึ้นเพื่อคลุมตัวมันเองเป็นต้นว่า ความดี ความจริง หรือความรู้ สิ่งเหล่านี้มีคุณสมบัติคล้ายคลึงกันแม้จะถูกเรียกต่างกันและจะทำงานสอดประสานกับเครื่องคลุมอำนาจชนิดอื่น ๆ โดยไม่จำเป็นต้องมีการควบคุมจากส่วนกลาง

เครื่องคลุมอำนาจเหล่านี้ทำหน้าที่จัดประเภทและประเมินคุณค่า การจัดประเภทและประเมินคุณค่าโดยเครื่องคลุมอำนาจทำให้ของบางสิ่ง/คนบางคนอยู่ในสถานะเหนือว่าสิ่งอื่น/คนอื่น สมควรเชื่อถือโดยไม่จำเป็นต้องตั้งคำถามกระทั่งปฏิบัติตามโดยไม่ต้องคิดแม้ว่าสิ่งที่เชื่อและกระทำจะขัดแย้งต่อข้อเท็จจริงทั้งปวงที่ปรากฎ มายาภาพที่กำกับความเป็นจริงนี้รู้จักกันในนามวาทกรรม

วาทกรรมพรางอำนาจให้พ้นจากการถูกจับจ้องและตั้งคำถาม เมื่ออำนาจถูกคลุมด้วยมายาภาพจนพ้นจากการรับรู้ สรรพสิ่งที่ถูกอำนาจกระทำก็จะพ้นจากการรับรู้ไปด้วยโดยเฉพาะการเอารัดเอาเปรียบและการกดขี่มนุษย์ในสังคมอันเกิดจากความสัมพันธ์ทางอำนาจที่ไม่เท่าเทียม

การตั้งคำถามทำให้อำนาจที่พ้นจากการรับรู้กลับมาปรากฏ การตั้งคำถามเป็นการเมืองเพราะทำให้อำนาจเผยตัว ความเท่าเทียมจะปรากฎเป็นจริงได้จึงต้องกระทำผ่านการเมืองอันเป็นเครื่องเปิดโปงอำนาจมากกว่ากระทำผ่านความรู้อันเป็นเครื่องคลุมอำนาจ โดยเฉพาะความรู้ชนิดที่ประยุกต์ใช้ง่ายให้คำตอบตรงคำถามมักนำอำนาจไปวางไว้ในมือผู้รู้และซ่อนห่างจากประชาชน

ความปรารถนาของหนังสือเล่มนี้คือการมีส่วนที่จะนำอำนาจนั้นคืนสู่เจ้าของเดิมด้วยความรู้อีกชนิดหนึ่งที่นำไปสู่การทำให้เห็น ตั้งคำถาม และเป็นการเมือง

เอกสิทธิ์ หนุนภักดี
“ในปีที่ 58 ของแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ”