พลวัตของครอบครัวและบทบาทผู้หญิงในสังคมเกาหลีใต้

วิลาสินี พนานครทรัพย์. 2561. “พลวัตของครอบครัวและบทบาทผู้หญิงในสังคมเกาหลีใต้.” ใน เกาหลีปัจจุบัน, นภดล ชาติประเสริฐ, บรรณาธิการ. ปทุมธานี: สถาบันเอเชียตะวันออกศึกษา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ศูนย์รังสิต.


เมื่อกล่าวถึงการเปลี่ยนแปลงของครอบครัวและบทบาทของผู้หญิงในสังคมสาธารณรัฐเกาหลีใต้ หลายคนอาจจะนึกถึงภาพของครอบครัวเดี่ยวที่มีขนาดเล็กลง ในขณะเดียวกันผู้หญิงเกาหลีใต้ก็ออกมาสู่โลกของการทำงานมากขึ้น ซึ่งสิ่งเหล่านี้สะท้อนให้เห็นถึงลักษณะของครอบครัวและการใช้ชีวิตแบบสมัยใหม่ (modern family) ที่ต่างจากภาพของครอบครัวและบทบาทของผู้หญิงในเชิงประเพณี (traditional family) อย่างสิ้นเชิง อย่างไรก็ตาม หากเราศึกษาและทำความเข้าใจครอบครัวและบทบาทของผู้หญิงในสังคมเกาหลีใต้อย่างแท้จริง อาจเห็นได้ว่า ครอบครัวและบทบาทของผู้หญิงในสังคมเกาหลีใต้ปัจจุบัน ไม่ได้มีลักษณะที่เป็น “สมัยใหม่” อย่างสมบูรณ์ ในทางตรงกันข้ามสังคมเกาหลีใต้ปัจจุบันเป็นการผสมผสานระหว่างคุณลักษณะของความเป็นสังคม ”สมัยใหม่” และ “ดั้งเดิม” เข้าด้วยกัน กล่าวคือ ในขณะที่ความเป็นปัจเจกนิยม (individualism) เข้ามามีอิทธิพลต่อครอบครัวและความสัมพันธ์ระหว่างเพศ อาทิ แนวคิดการแต่งงานสมัยใหม่ที่วางอยู่บนฐานของความรักและความพึงพอใจและการเลือกคู่ครองด้วยตนเอง หรือ การยอมรับการหย่าร้างและอัตราการหย่าร้างที่สูงมากขึ้น อันเนื่องมาจากค่านิยมของปัจเจกบุคคลที่เน้นความพึงพอใจส่วนบุคคลและความเป็นตัวของตัวเองมากขึ้น แต่เราก็ยังคงพบเห็นภาพของความแตกต่างระหว่างบทบาทของหญิงชายในครอบครัว การแบ่งงานกันที่ยังคงวางอยู่บนฐานของเพศ ซึ่งส่งผลต่อโอกาสและข้อจำกัดของผู้หญิงในการเข้าสู่โลกของการทำงานในสังคมเกาหลีใต้

ดังนั้นจึงเป็นสิ่งที่น่าสนใจว่า ครอบครัวและบทบาทของผู้หญิงในสังคมเกาหลีใต้ปัจจุบันเป็นอย่างไร คุณลักษณะของความทันสมัยซึ่งมาพร้อมกับการเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจและสังคมเกาหลีใต้เข้ามาสอดแทรก และปะทะกับค่านิยมแบบแผนดั้งเดิมภายใต้อิทธิพลของลัทธิขงจื๊อที่ถูกฝังรากลึกมายาวนานในสังคมเกาหลีใต้ได้อย่างไร ในบทนี้จึงเป็นการสำรวจเอกสารต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง เพื่อวิเคราะห์พลวัตและรูปแบบการเปลี่ยนแปลงของครอบครัวและบทบาทของผู้หญิงเกาหลีใต้จากอดีตถึงปัจจุบัน โดยเริ่มจากครอบครัวและความคาดหวังที่สังคมมีต่อผู้หญิงเกาหลีในอดีต หลังจากนั้นผู้เขียนจะนำเสนอให้เห็นถึงภาพการเปลี่ยนแปลงของครอบครัวและบทบาทของผู้หญิงเกาหลีใต้ที่มาพร้อมกับการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมที่เกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว พร้อมทั้งชี้ให้เห็นว่า แนวคิดในเชิงประเพณีดั้งเดิมยังคงมีอิทธิพลมากน้อยเพียงใดในการกำหนดความสัมพันธ์ของครอบครัวและบทบาทของผู้หญิงเกาหลีใต้ในปัจจุบัน